Vlinders

Het is zomer. De langste dag van het jaar is alweer voorbij, de bloemen bloeien volop en insecten zoemen in het rond. Onmisbaar voor het ultieme zomergevoel in mijn tuin zijn de vlinders die vrolijk rondfladderen in de zon. Deze kleurige beestjes hebben ook een magische aantrekkingskracht op kinderen en zijn daarom deze keer thema van de Babboes nieuwsbrief.

Verder vind je de gebruikelijke nieuwsberichten over het jonge kind en taal-/leesontwikkeling van de afgelopen periode, actualiteiten over Babboes en een vertelagenda voor de komende twee maanden. Ken je iemand die mogelijk geïnteresseerd is in deze nieuwsbrief? Wees dan vrij om hem door te sturen!

Ik wens iederen veel lees-  en vertelplezier en een fijne zomervakantie!

Melanie Plag - Babboes

Verhaal: De drie vlinders

(vrij vertaald naar een verhaal uit India: "The three butterflies" door Paro Anand)

Er waren eens drie broers: Neeli, Peeli en Lali. Het waren vlinders, de mooiste vlinders van het land, en ze waren elkaars beste vrienden. Alles wat ze wisten, hadden ze van hun moeder geleerd. Ze had hen zo veel verteld, "Maar," zei ze, "het allerbelangrijkste is dat je elkaar altijd steunt, vergeet dat nooit. Samen ben je sterker dan de zon, wind en regen bij elkaar, ook al vlieg je met tere, ragfijne vleugeltjes. In je eentje ben je slechts een zwakke, kwetsbare vlinder. Dus laat elkaar nooit in de steek."

Toen ze ouder werden besloten Neelie, Peeli en Lali om de wereld in te trekken. Ze vertrokken van huis en deden vele ontdekkingen, het een nog mooier dan het andere. Uitgelaten en lachend fladderden ze rond, alsof de dag eeuwig duren zou.

Toen zag een gemene, donkere wolk de drie vlinders en was een beetje jaloers op het plezier dat ze met elkaar hadden. "Ha," gniffelde hij, "we zullen nog wel eens zien hoeveel ze voor elkaar over hebben. Ik zal ze eens op de proef stellen." Lees hier het hele verhaal...

Verteltip: vertelrituelen

Vertellen is een sociale activiteit. Meer nog dan bij voorlezen, schep je een bepaalde sfeer in de groep. Luisteraars en verteller beleven samen de gebeurtenissen die de verteller met zijn woorden schildert. Het vraagt concentratie van zowel luisteraar als verteller en daarom is het prettig om er "goed voor te gaan zitten".  Een ritueel kan daarbij helpen. Door je vertelactiviteit iedere keer op dezelfde manier te beginnen, weten kinderen wat er komen gaat en kunnen ze zich makkelijker openstellen voor het verhaal.

Een aantal voorbeelden van vertelrituelen:

• Een vaste plek: zet een vertelstoel of -kruk in de kring, of leg een kleedje of kussentje op je stoel, dat je alleen gebruikt wanneer je een verhaal gaat vertellen
• Zing een liedje voor je begint: het richt de aandacht op jou, de verteller. Ik zing altijd een zelf bedacht liedje waarin ik de kinderen vertel dat het verhaal gaat beginnen en dat ze goed moeten luisteren ("mondje dicht en open oren")
• Doe de gordijnen dicht en steek één of meerdere kaarsjes aan. Sluit de wereld even buiten en stap in de wereld van de fantasie. De kinderen kunnen na afloop helpen bij het uitblazen en daarmee is de activiteit ook duidelijk afgerond.
• Laat iedere keer een voorwerp zien dat een rol speelt in het verhaal. Bekijk het en maak de kinderen nieuwsgierig naar wat het is, voordat je begint met vertellen.
• Doe een bepaald kledingstuk aan als je een verhaal gaat vertellen: een hoed, een verteljas, een verhalensjaal.

Doen met de kids:

Naspelen

Het verhaal van de drie vlinders leent zich heel goed om uit te beelden. Geef drie kinderen de rol van de vlinders (met versiering in rood, geel of blauw), drie kinderen de rol van boom (met rode, gele, resp. blauwe bloemen in hun haar of handen) en één de rol van wolk (donkere kleding of doek) en eventueel één kind als moeder.

• Voor de allerjongsten of niet taalvaardige kinderen vertelpantomime: de leerkracht of leidster vertelt het verhaal, de kinderen bewegen alleen
• Iets oudere of taalvaardigere kinderen: de leerkracht/leidster vertelt en de kinderen zeggen de tekst die hun personage zegt (uit het hoofd, of nadat de volwassene het heeft gezegd).

Vlinders knutselen

• Vouw een vel papier dubbel, schilder op de ene helft met (veel) verf van twee cirkels boven elkaar een vleugel en vouw het vel dicht. Maak het weer open en je vlinder is klaar! Leuk met vingerverf en goed voor de fijne motoriek.
• Teken zelf een grote vlinder of kleur een (flinke) kleurplaat en knip hem uit. Plak de uitgeknipte vlinder op een wc-rolletje dat je eerst hebt geverfd of omplakt met een vouwblaadje. Prik twee pijpenragers in de rol als voelsprieten. Steek je vingers aan de achterkant in het rolletje en je kunt echt rondvliegen met je vlinder en hem laten fladderen als je je hand op en neer beweegt.
• Vouw van 9 vierkante vouwbladen vliegers. Plak één vlieger in het midden van een groot vel met de punt naar beneden: het lijf van de vlinder. Plak aan weerszijden vier vliegers (twee aan twee) als vleugels. Versier de vlinder met plakrondjes. Voor de allerjongsten is dit een groepswerkje (ieder één vlieger vouwen en versieren), oudere kinderen maken hun eigen vlinder. Hoe keiner de vouwblaadjes hoe moeilijker!

Vlinders bestuderen

Bekijk hoe vlinders groeien van ei-rups-pop-vlinder. Hierbij kun je natuurlijk het welbekende boek "Rupsje Nooitgenoeg" van Eric Carle gebruiken, maar er zijn ook mooie informatieve fotoboeken. Misschien is er wel een vlindertuin in de buurt waar je vlinders kunt bekijken? Er zijn ook leuke meer-lagen puzzels met de ontwikkeling van de vlinder erop.

Kamishibai (vertelkastje)

Het verhaal van de drie vlinders heeft een hele duidelijke structuur. Het bestaat kortweg uit de volgende scènes:

• drie vlinders bij hun moeder
• drie vlinders gaan de wereld in
• een wolk ziet de vlinders en laat het regenen
• de vlinders vragen hulp aan de rode boom
• de vlinders vragen hulp aan de blauwe boom
• de vlinders vragen hulp aan de gele boom
• de wolk wordt lichter
• de zon schijnt weer en de vlinders fladderen verder

Laat (oudere) kinderen tekeningen maken van elke scène en gebruik deze tekeningen om het verhaal na te vertellen. Als je het teveel stappen vindt zou je de eerste twee stappen kunnen vervangen door één tekening, evenals de laatste twee. Het is helemaal mooi als je voor het vertellen bij de tekeningen een vertelkastje (kamishibai) gebruikt: een soort klein poppenkastje waarin je de tekeningen één voor één kunt laten zien.

• Bekijk met de kinderen alle tekeningen en leg ze op de goede volgorde: Hoe begon het verhaal? Wat gebeurde er eerst? En daarna? Hoe loopt het af?
• Laat de tekeningen één voor één zien (al dan niet in een kamishibai) en vertel het verhaal opnieuw.
• Geef ook kinderen de gelegenheid het verhaal met hulp van de tekeningen te vertellen. Dit is een erg goede oefening voor het geheugen en de mondelinge taalontwikkeling!

Kleuren oefenen

Dit verhaal is een goede aanleiding om met peuters of jongste kleuters de primaire kleuren te oefenen. Maak van papier of stof (vilt) een rode, blauwe en gele vlinder, met een lusje of ringetje waarmee je ze op je vinger kunt schuiven. Laat de vlinder spullen zoeken in de ruimte die dezelfde kleur hebben en vlieg er naar toe!

Verder lezen

Het prentenboek "Een vlinder in de wei" van Eric Carle en Arnold Sundgaard sluit leuk aan bij het thema van het verhaal hierboven. Het gaat over een vlinder en een lammetje. De vlinder fladdert vrij in het rond, terwijl het lammetje bij zijn moeder blijft. Maar dan wordt de vlinder kletsnat door de regen, kan niet meer vliegen en zit verkreukeld op de vacht van het lammetje. Uiteindelijk komt alles weer goed wanneer de zon zijn vleugeltjes weer opdroogt.

Babboes vertelt... over Babboes

Knip knip: Hendrik Haan en Kaatje Kip

Ik schreef in de vorige nieuwsbrief al over deze verrassende voorstelling en onlangs heb ik een mailing gestuurd naar kindercentra in de regio. Je kunt nu boeken! Eerst hou ik even vakantie, maar in augustus ben ik gewoon weer beschikbaar. Op mijn website kun je meer lezen over Hendrik Haan en Kaatje Kip, waarbij alle dieren die in het verhaal voorkomen, tijdens het vertellen uit papier worden geknipt.  Je kunt het op je eigen locatie meemaken vanaf 150 euro.

Workshop "Vertellen"

Lees je de tips in deze nieuwsbrief en wil je er graag iets mee in je werk met kinderen? Ik geef met plezier een kennismakings-workshop van twee en een half uur. Je ziet een vertelling van Babboes en daarna ga je zelf met een aantal basisoefeningen aan de slag. Na afloop krijg je een reader met praktische, direct bruikbare voorbeelden mee naar huis. Voor groepen van 8 - 20 personen, vanaf 25 euro per persoon.

Nieuwsberichten

Een overzicht van nieuwsberichten die de afgelopen periode op de Babboes website en/of weblog verschenen. 

• Indianen bestaan niet alleen in verhalen, maar zijn ook nog steeds betrokken bij de actualiteit (21 juni 2010)
• Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het juist goed is wanneer ouders van jonge kinderen hun moedertaal spreken (10 juni 2010)
• Stichting Kinderopvang Nederland organiseert een training voor voorleescoaches (8 juni 2010)
• De laatste 10 dagen van mei was de Annie M.G. Schmidt-week, met Pluk van de Petteflet in het middelpunt (17 mei 2010)
• Op mijn blog concludeerde ik dat Walt Disney zowel een vloek als een zegen kan zijn voor de kennis van verhalen (11 mei 2010)
• De spelletjes op leesplein zijn onlangs flink verbeterd (3 mei 2010)

Evenementen met vertellers

Oei oei, vertellend Nederland is kennelijk op vakantie de komende maanden. Ik heb helaas geen Nederlandse evenementen kunnen vinden voor de komende twee maanden.
Mocht je toevallig in Engeland op vakantie gaan: daar vindt in Shropshire (West Midlands) in het derde weekend van juli een van de grootste internationale vertelfestivals plaats. Op dit  "Festival at the Edge" treden topvertellers  uit de hele wereld op.

© 2010 Babboes